نقش تغذیه در ناباروری بیشتر از آن چیزی است که فکرش را میکنیم، به نقل از دانشگاه هاروارد غذایی که شما امشب به عنوان شام می خورید می تواند شما را به یک والد تبدیل کند، اما نه به این سرعت! شما که این مطلب را مطالعه می کنید ممکن است بطور مستقیم قربانی ناباروری باشید یا اینکه یکی از نزدیکانتان مبتلا به ناباروری باشد. ناباروری شایع و بطور واضحی در کشور ما در حال شیوع مى باشد. امروزه علل مختلفی ممکن است از دستیابى شما به بزرگترین معجزه ازدواج جلوگیری کند و موجب ناباروری شود. با این حال راهکارهای مبتنى بر تغذیه و رژیم غذایی متعادل می توانند در این مسیر تاثیرات شگفت انگیزی برای رسیدن به هدفتان داشته باشند. در این مطلب به بررسی نقش تغذیه در ناباروری از منظر علم و بعضی از درمان هاى طبیعی ناباروری می پردازیم.

یک مطالعه جدید درباره تغذیه و ناباروری

اخیرا دانشمندان دانشگاه هاروارد مطالعه ای را در این خصوص انجام داده اند که به بررسی آن می پردازیم:

برای زنانی که به دنبال بارداری طبیعی هستند (یعنی بدون “تکنولوژی های کمک باروری” مانند IVF) ویتامین ها و مواد مغذی زیر اثرات مثبتی را روی باروری نشان داده اند:

• اسید فولیک
• ویتامین B12
• اسیدهای چرب امگا 3
• رژیم های سالم (مانند رژیم غذایی مدیترانه ای)

از سوی دیگر به نظر می رسد که آنتی اکسیدان ها، ویتامین D، محصولات لبنی، سویا، کافئین و الکل اثر کم و یا هیچ تاثیری بر باروری ندارد. اسیدهای چرب ترانس و رژیم غذایی ناسالم (آنهایی که “غنی از گوشت قرمز و فرآوری شده، سیب زمینی، شیرینی و نوشیدنی های شیرین”) دارای اثرات منفی بودند. برای مردان نیز همین موارد صدق می کند، اما باید توجه داشت که کیفیت اسپرم به تنهایی نمی تواند پیش بینی کننده خوبی برای باروری مردان باشد، پس تاثیر تغذیه در باروری مردان به اندازه تاثیر آن در زنان نیست.

برای زوج هایی که تکنولوژی های کمک باروری را دریافت می کنند، زنان ممکن است بیشتر از مکمل های اسید فولیک یا رژیم غذایی غنی از ایزوفلاون ها (استروژن های گیاهی با فعالیت آنتی اکسیدانی) استفاده کنند، در حالی که برای مردان بیشتر از آنتی اکسیدان ها استفاده می شود.

مواد غذایی و ویتامین‌هایی که در ناباروری می‌توانند مفید واقع شوند:

1. Myo-inositol

اینوزیتول به گروه ویتامین های “ب” تعلق دارد. مایو اینوزیتول نقش مستقیم و کلیدی در مسیر بلوغ تخمک دارد که موجب بهبود کیفیت تخمک گذاری و افزایش قدرت باروری می شود. همچنین در تکامل جنین تازه شکل گرفته هم نقش دارد.

نقش مهم دیگر اینوزیتول اثری است که بر روی حساسیت به انسولین می گذارد  و موجب تاثیرات مثبت در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می گردد.

در کنار خاصیت آنتی اکسیدانی قوی که باعث کاهش استرس اکسیداتیو می شود همچنین می تواند باعث کاهش هایپرآندروژنیسم (کاهش سطح تستسترون) و افزایش حساسیت به انسولین در تخمدان گردد.

در یک مطالعه با بررسی پارامترهای هورمونی در بیماران چاق و درگیرتخمدان پلی کیستیک (PCOS) که از اینوزیتول استفاده کردند، کاهش مشخص در سطوح انسولین،LH و Prolactin و کاهش ناباروری دیده شد.

تحقیقات نشان می دهند که بیشترین مقدار اینوزیتول در میوه و سبزیجات تازه وجود دارد (برخلاف شکل یخ زده و یا کنسرو شده). اینوزیتول همچنین در گوشت و تخم مرغ و دانه ها نیز وجود دارد. میوه های حاوی اینوزیتول شامل پرتقال، هلو و گلابی هستند.

2. پوست درخت کاج (Pycnogenol)

پیکنوژنول (PYC) نام تجاری عصاره گیاهی ساخته شده از پوست درخت کاج دریایی فرانسه است. این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی قوی دارد و به عنوان یک درمان فتوشیمیایی در بیماری های مختلف استفاده می شود. یک مطالعه که بر روی لنفوسیت های انسان صورت گرفت بیانگر پتانسیل آنتی اکسیدانی قوی این ماده است که می تواند باعث کاهش آسیب به DNA و کروموزوم سلولی گردد که در معرض مواد شیمیایی قرار گرفته است. همچنین نشان داده شده که پیکنوژنول خاصیت ضدالتهابی دارد و توانایی قابل توجهی در کاهش درد آندومتریوز دارد.

پیکنوژنول حاوی مواد تشکیل دهنده فعالی است که همچنین در پوست بادام زمینی، عصاره هسته انگور و پوست فندق هم وجود دارد که شما می توانید در رژیم غذایی خود این مواد غذایی را بگنجانید و یا از مکمل های موجود استفاده نمایید.

3. تقویت کننده باروری طبیعی (Coq10 (Ubiquinol: 

بالغ شدن یک تخمک تا به مرحله تخمک گذاری برسد، پروسه پیچیده ایست که در انجام صحیح آن نقش میتوکندری ها بسیار مهم است. یوبی کینول نقش کنترل کننده و اصلاح کننده بسیاری از مشکلات میتوکندری ها در آندومتریوز و ناباروری را دارد.

کوکیوتن و سندروم تخمدان پلی کیستیک

در کنار تاثیرات مثبت کوکیوتن در باروری، همچنین کوکیوتن می تواند باعث بهبود وضعیت پروفایل چربی و متابولیسم گلوکز در بدن شود. در بررسی که بیماران ۱۰۰ میلی گرم کوکیوتن روزانه به مدت ۱۲ هفته دریافت کرده بودند، این نتایج به دست آمد:

• کاهش معنی دار قند خون ناشتا
• کاهش قابل توجه انسولین خون
• کاهش چشمگیر کلسترول کل و کلسترول بد (LDL)

منابع غذایی غنی colloq

• مرغ
• ماهیچه
• ماهی آزاد
• قزل آلا
• ساردین
• سالمون
• اسفناج
• کلم بروکلی
• گل کلم
• جعفری
• سیب
• پرتقال
• توت فرنگی
• روغن زیتون
• پنیر توفو
• انواع مغزها

مکمل های کوکیوتن نیز هم اکنون در داروخانه ها موجود است که شما می توانید از انواع معتبر آنها استفاده نمایید.

Resveratrol

• رزوراترول یک ترکیب پلی فنولی که در انگور قرمز، انواع توت های تیره مانند تمشک، بلوبری و توت سیاه، ، زغال اخته، کرنبری، شراب قرمز، بلوبری، بادام زمینی، شکلات تیره و پودر کاکائو وجود دارد. در صورت رعایت رژیم غذایی متعادل و گنجاندن منابع غذایی رزوراترول، لزومی به استفاده از مکمل آن نیست.
• علاوه بر خواص ضدالتهابی، خواص ضد پیری و آنتی اکسیدانی نیز دارد.

رزوراترول می تواند یک گیرنده خاص را در تخمدان که در تخمک گذاری نقش دارد فعال کند. همچنین می تواند:

• باعث کاهش استرس اکسیداتیو(عدم تعادل رادیکال های آزاد و دفاع آنتی اکسیدانی)
• فعال کردن تولید استروژن

تحقیقات اخیر روی موش ها نشان می دهد که رزوراترول باعث بهبود کیفیت تخمک و تخمدان می گردد.

بررسی ها نشان می دهند، ناباوری مرتبط با اندومترویوز ممکن است ناشی از آسیب DNA تخمک در اثر استرس اکسیداتیو باشد. مهمتراز همه، مطالعات بیشتر پیشنهاد می دهند که استرس اکسیداتیو (مهمترین دلیل آسیب DNA تخمک) می تواند با مصرف آنتی اکسیدان هایی مانند رزوراترول و ملاتونین بسیار کاهش یابد.

رزوراترول و PCOS

پتانسیل درمانی رزوراترول در درمان PCOS تایید شده است زیرا این پلی فنول باعث بهبود apoptosis و کاهش سنتز آندروژن در سلول های تخمدان می شود.

مطالعه ای که بر روی موشها انجام شد نشان داده که  دریافت رزوراترول  باعث :

• کاهش تستسترون
• کاهش سطح انسولین
• کاهش معنی دار تعداد فولیکول های antral

در مجموع این مطالعات نشان می دهند که رزوراترول با خواص آنتی اکسیدانی خود، در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک تاثیر گذار است و می تواند به عنوان یک ماده مغذی مهم، نقش تغذیه در ناباروری را پر رنگ تر کند.

زردچوبه (کورکومین):

زردچونه به عنوان یک ادویه طلایی شناخته می شود که با آندومتریوز می جنگد.

کورکومین در زعفران هندی و زردچوبه وجود دارد که قرن ها توسط مردم برای درمان بیماری های التهابی استفاده می شده. تحقیقات اخیر که در مجله Biomedicine& Phamacotherapy منتشر شده، در مورد تاثیرات کورکومین بر مکانیسم مولکولی در آندومتریوز خبر می دهد.

ما قصد داریم به شما یادآوری کنیم زردچوبه می تواند بر سلامتی شما، مخصوصا در جلوگیری و یا کاهش آندومتریوز چه تاثیرات شگفت آوری داشته باشد.

1. کورکومین تکثیر سلول های آندومتریوز، همچنین سایز و تعداد ضایعات آندومتریوز را کاهش می دهد. بسیاری از مطالعات نشان می دهند در بیماران دچار آندومتریوز، سلول های آندومتر(سلول های داخل رحم) تغییر جا داده و توانایی بالایی در بقا و جایگزینی در بخش های نابجا از بدن را دارند.
2. کورکومین التهاب را کاهش می دهد. التهاب نقش اساسی در توسعه این بیماری دارد.
3. کورکومین خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد. استرس اکسیداتیو با تولید رادیکال های آزاد باعث گسترش آندومتریوز می شود که کوکومین می تواند آنرا مهار کند.

ملاتونین

ملاتونین با خواص آنتی اکسیدانی خود از استرس اکسیداتیو جلوگیری می کند. ملاتونین باعث تخریب رادیکال های آزاد و تحریک آنزیم های آنتی اکسیدانی می شود، در کنار بهبود تولید هورمون های استروئیدی جنسی توسط سلول های granulosa که وظیفه تکامل فولیکول برای تخمک گذاری را عهده دار است.

مطالعات نشان می دهند که مصرف ملاتونین به میزان ۳ میلی گرم در روز موجب افزایش قابل توجه قدرت باروری در افراد می شود. مطالعات حیوانی بیان می دارند که ملاتونین باعث کاهش ضایعات آندومتریوز می شود اگرچه هنوز در انسان مورد بررسی قرار نگرفته است. تحقیقات اخیر، نتایج امیدوار کننده ای با مصرف mg/day 2 ملاتونین به مدت شش ماه در بیماران PCOS با بهبود دوره قاعدگی (کاهش تستسترون و افزایش FSH) نشان می دهند.

مصرف ملاتونین چه در انسان یا حیوان، حتی در دوزهای بالا mg/day20-5 برای سلامتی مشکلی ایجاد نمی کند.

شما می توانید برای افزایش هورمون ملاتونین در بدنتان این مواد غذایی را در رژیم خود بگنجانید: آناناس، موز، مغزها، جو دوسر، پیاز، ذرت، گوجه فرنگی، سیب زمینی، برنج ، انگور و گیلاس، زنجبیل و یا از مکمل های معتبر موجود استفاده نمایید.

 اگر مایلید بیشتر درباره تغذیه در ناباروری بدانید، پس به سه تحقیق زیر هم که اخیرا انجام شده توجه کنید:

1. مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر (به ویژه نوشیدنی های انرژی زا یا گازدار) با کاهش توان باروری مرد و زن در ارتباط است، در حالی که نوشیدنی های آب میوه ای تاثیر خاصی نداشت. (مشاهده مقاله)
2. زنانی که به مقدار زیاد فست فود و به مقدار کم میوه مصرف می کنند، نسبت به زنانی که تغذیه سالم تری دارند، قدرت باروری کمتری دارند.(مشاهده مقاله)
3. در این مطالعه اشاره شده که زوج هایی که بیشتر غذاهای دریایی مصرف می کنند باردارتر از کسانی بودند که به ندرت غذاهای دریایی مصرف می کردند. که توصیه این مطالعه این شد که حداقل 2 تا 3 بار در هفته غذاهای دریایی که جیوه کمی دارند (مانند ماهی آزاد، گوش ماهی و میگو) مصرف کنید.(مشاهده مقاله)