در طول بحران کووید-19، زمانی که به دلیل تعطیلی مدارس، قهوه خانه‌ها، مهدکودک‌ها و ادارات، زمان زیادی را در اینترنت سپری می‌کنیم، اتفاق می‌افتد که ناخودآگاه به انتقال دهنده اخبار مختلفی تبدیل شده‌ایم که منابع و نویسندگان آن‌ها را نه بررسی کرده ایم و نه می شناسیم!

هم اکنون که سویه امیکرون در کشور در حال گستردگی است، شناخت علائم اومیکرون خالی از لطف نیست.

برای تشخیص صحت اطلاعات منتشر شده در رسانه ها و شبکه های اجتماعی، مشغول بررسی پست هایی شدیم که یکی از آن ها بیانیه ای بود مبنی بر اینکه واکسن کرونا باعث تغییر DNA انسان می شود. سازمان جهانی بهداشت اولین کسی بود که به این بیانیه پاسخ داد و توضیح داد:

فن آوری واکسن های بر پایه mRNA برای ویروس کووید-۱۹ به شدت از نظر ایمنی آزمایش شده است و آزمایشات بالینی نشان داده اند که واکسن های mRNA پاسخ ایمنی طولانی مدتی را ارائه می دهند. فناوری واکسن mRNA برای چندین دهه مورد مطالعه قرار گرفته است، از جمله در زمینه واکسن علیه ویروس زیکا، هاری و آنفولانزا. واکسن‌های mRNA واکسن‌های ویروسی زنده نیستند و با DNA انسان تداخلی ندارند.

مواد تشکیل‌دهنده واکسن کرونا بر پایه اسیدهای ریبونوکلئیک (RNA) هستند و وقتی وارد بدن می‌شوند به هیچ وجه به هسته نفوذ نمی‌کنند، بنابراین شانس تماس با مواد ارثی موجود در آن را ندارند.  بنابراین نتیجه می گیریم که واکسیناسیون به خصوص از نظر تغییر ساختار زنجیره DNA هیچ آسیبی به بدن وارد نخواهد کرد.

اما چه چیزی باعث می‌شود کارشناسان واکسن مطمئن شوند که واکسن‌های کووید در درازمدت ایمن هستند؟

همه ما بیلبوردها و آگهی‌های تبلیغاتی تلویزیونی از شرکت‌های حقوقی را دیده‌ایم که به دنبال افرادی هستند که توسط داروهای رژیمی یا سایر داروها آسیب دیده‌اند تا برای دادخواست‌های دسته‌جمعی اقدام کنند.

آیا این امکان وجود دارد که دانشمندان در سال‌های آینده مشکلاتی را که قبلاً توسط واکسن‌های کووید ایجاد شده بود کشف کنند؟

دلایل متعددی وجود دارد:

• واکسن ها به سرعت حذف می شوند
• عوارض جانبی واکسن در عرض چند هفته ظاهر می شود
• شواهد و تجربیات ما از واکسن کووید در این مدت گذشته

پزشکان می‌گویند واکسن‌هایی که در دوزهای یک یا دو بار تزریق می‌شوند، بسیار متفاوت از داروهایی هستند که مردم هر روز، احتمالاً برای سال‌ها، مصرف می‌کنند. به علاوه دهه‌ها سابقه واکسن – داده‌های بیش از یک میلیارد نفر که از دسامبر 2020 واکسن کووید را دریافت کرده‌اند – هر دو مدرک قوی‌ای را ارائه می‌دهند که احتمال کمی وجود دارد که خطرات جدیدی از واکسن‌های کووید ظاهر شود.

اما آیا به اندازه کافی می دانیم که مطمئن باشیم واکسن های کووید بی خطر هستند؟

1- واکسن ها به سرعت حذف می شوند.

برخلاف بسیاری از داروها که روزانه مصرف می‌شوند، واکسن‌ها معمولاً یک بار مصرف می‌شوند. دانشمندان می‌گویند: «داروهایی که هر روز مصرف می‌کنید می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند» که در طول زمان خود را نشان می‌دهند، از جمله مشکلات طولانی‌مدت مرتبط با سطح داروها  که طی ماه‌ها و سال‌ها در بدن تجمع می‌کند. اما واکسن ها فقط برای رساندن محموله طراحی شده اند و سپس به سرعت توسط بدن دفع می شوند. این امر به ویژه در مورد واکسن‌های mRNA صادق است. mRNA به سرعتی باورنکردنی تجزیه می‌شود. شما انتظار ندارید هیچ یک از این واکسن‌ها عوارض جانبی طولانی‌مدتی داشته باشند. و در واقع، این اتفاق هرگز در هیچ واکسنی رخ نداده است.

2- عوارض جانبی واکسن در عرض چند هفته ظاهر می شود.

این بدان معنا نیست که هرگز مشکلات ایمنی پس از تزریق واکسن ها وجود نداشته است. اما در هر مورد، این عوارض بلافاصله پس از شروع استفاده گسترده از واکسن ظاهر شدند. دانشمندان می گویند: «عوارض جانبی که ما می بینیم در اوایل اتفاق می افتد و بس. تقریباً در همه موارد، عوارض جانبی واکسن در دو ماه اول پس از عرضه مشاهده می شود.

تنها برنامه واکسنی که ممکن است با مقیاس و سرعت گسترش کووید مقایسه شود، واکسن اصلی فلج اطفال خوراکی در دهه 1950 است. هنگامی که این واکسن برای اولین بار در سال 1955 معرفی شد، از یک نوع ضعیف شده از ویروس فلج اطفال استفاده کرد که در موارد بسیار نادر – حدود 1 در 2.4 میلیون گیرنده – فعال شد و باعث فلج شد. موارد فلج ناشی از واکسن بین یک تا چهار هفته پس از واکسیناسیون رخ داده است.

در سال 1976، واکسنی علیه آنفولانزای خوکی که به طور گسترده توزیع شد، در موارد نادر (تقریباً یک در 100000) به عنوان عامل سندرم گیلن باره شناسایی شد که در آن سیستم ایمنی به اعصاب حمله می کند. تقریباً تمام این موارد هشت هفته پس از دریافت واکسن توسط فرد رخ داده است. اما خود آنفولانزا نیز می تواند باعث سندرم گیلن باره شود. در واقع، این سندرم پس از عفونت آنفولانزای طبیعی 17 برابر بیشتر از پس از واکسیناسیون رخ می دهد.

3 .شواهد و تجربیات ما از واکسن کووید در این مدت گذشته.

عوارض جانبی مشاهده شده در مطالعات مختلف”مسائل تحمل پذیری” بود. دانشمندان می گویند: “عمدتا چیزهایی مانند درد بازو و خستگی و سردرد. این علایم بسیار گذرا هستند و یک یا دو روز پس از واکسن ایجاد می شوند” و سپس به سرعت برطرف می شوند.

از هر 100000 نفری که واکسن AstraZeneca کووید را دریافت می‌کنند، یک نفر دچار اختلال انعقادی به نام ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک شده است، از جمله 79 مورد در بین بیش از 20 میلیون نفری که این واکسن را در بریتانیا دریافت کرده‌اند و 19 نفر جان خود را از دست داده‌اند. دانشمندان می گویند تعداد کمتری از موارد با واکسن جانسون و جانسون نیز رخ داده است. علل هنوز در حال بررسی است، اما زمانی که این اتفاق می افتد از شش روز تا دو هفته پس از واکسیناسیون رخ می دهد.

اخیراً، یک عارضه جانبی حتی نادرتر – میوکاردیت یا التهاب عضله قلب – در افرادی که واکسن‌های فایزر و مدرنا کووید-19 دریافت می‌کنند گزارش شده است. پزشکان می گویند: «این میزان تقریباً یک در میلیون یا احتمالاً در برخی جمعیت‌ها بالاتر است، اما دوباره همه این موارد بیش از یک ماه پس از واکسیناسیون رخ نمی‌دهند.»

در 12 جولای 2021، FDA اعلام کرد که در موارد نادر (100 گزارش از 12.8 میلیون واکسن انجام شده در ایالات متحده)، واکسن J&J با سندرم Guillan-Barre مرتبط است. موارد بیشتر دو هفته پس از تزریق و بیشتر در مردان 50 ساله و بالاتر گزارش شده است.

واکسن کرونا را تزریق کنیم یا نه؟

هر خطری ترسناک است، به خصوص برای والدین، اما عوارض جانبی نادر شناسایی‌شده با واکسن‌های کووید باید با خطرات شناخته شده و بالاتر ابتلا به کووید سنجیده شود. مشخص نیست که انواع کووید مانند جهش بسیار عفونی دلتا که برای اولین بار در هند مشاهده شد چگونه ممکن است بر بیماران تأثیر بگذارد. نشانه‌های اولیه نشان می‌دهد که عفونت‌های جدیدتر ویروس عوارض جانبی شدیدتری نسبت به اشکال قبلی کووید به همراه دارند، اما واکسن‌ها همچنان در برابر آن ها از ما محافظت می‌کنند.

شواهد فزاینده ای از علائم پایدار پس از بهبودی از کرونا وجود دارد که تحت عنوان “کووید طولانی” شناخته شده است، که نگران کننده ترین علائم ناشناخته موجود در جهان است. بیش از 10 درصد افرادی که مبتلا به کووید هستند عوارض جانبی مانند مشکل در تفکر، درد، خستگی، از دست دادن چشایی و افسردگی را تجربه می‌کنند. ما نمی دانیم چرا اینگونه است، این علائم چقدر طول می کشد یا راه های موثری برای درمان آن ها وجود دارد.

“عوارض جانبی طولانی مدت عفونت کووید یک نگرانی بزرگ است. تا 10 درصد از افرادی که مبتلا به کووید هستند عوارض جانبی مانند مشکل در تفکر، درد، خستگی، از دست دادن چشایی و افسردگی را تجربه می‌کنند. ما نمی دانیم چرا اینگونه است، این علائم چقدر طول می کشد یا راه های موثری برای درمان آن ها وجود دارد. این برای پزشکان ناراحت کننده ترین ناشناخته است.“