از دست دادن نوزاد به دلیل مرده زایی برای بسیاری از خانواده ها یک واقعه غم انگیز است و آسیب جدی به سلامت و رفاه خانواده ها وارد می کند. در ادامه درباره مرده زایی بیشتر بدانید.

مرده زایی به مرگ یا از دست دادن نوزاد قبل یا در حین زایمان گفته می شود. هر دو مورد سقط جنین و مرده زایی تحت عنوان از دست دادن بارداری توصیف می شود، اما بر اساس زمان وقوع سقط متفاوت هستند. سقط جنین معمولاً به عنوان از دست دادن نوزاد قبل از هفته بیستم بارداری تعریف می شود و مرده زایی به از دست دادن نوزاد در هفته بیستم بارداری یا بعد از آن گفته می شود.

مرده زایی (Stillbirth) معمولا در زمان زایمان مورد ارزیابی قرار می گیرد. ناهنجاری های ژنتیکی یا نقایص مادرزادی ممکن است بررسی شوند. علائم عفونت یا ناهنجاری های جفت ممکن است وجود داشته باشد. هنگامی که توضیحی برای مرده زایی پیدا می شود، خطر عود و هرگونه اقدامات پیشگیرانه ای که وجود دارد مورد بحث قرار می گیرد.

مرده زایی به سه دسته زودرس، دیررس یا ترم طبقه بندی می شود:

• مرده‌زایی زودهنگام مرگ جنینی است که بین هفته‌های 20 تا 27 بارداری رخ می‌دهد.
• مرده زایی دیرهنگام بین هفته های 28 تا 36 بارداری کامل اتفاق می افتد.
• مرده زایی ترم بین هفته های 37 بارداری یا بیشتر رخ می دهد.

چه چیزی خطر مرده زایی (Stillbirth) را افزایش می دهد؟

مرده زایی با علت ناشناخته، مرده زایی غیرقابل توضیح نامیده می شود. انجام کالبد شکافی نوزاد و سایر آزمایشات آزمایشگاهی برای درک اینکه چرا نوزاد قبل از تولد مرده است، مهم است. پزشک زنان و متخصص ژنتیک شما می تواند اطلاعات بیشتری در این مورد به اشتراک بگذارد.

مرده زایی در خانواده ها از هر نژاد، قومیت و سطح درآمد و در زنان در هر سنی اتفاق می افتد. با این حال، مرده‌زایی در میان گروه‌های خاصی از افراد از جمله زنانی که شرایط زیر را دارند بیشتر است:

• 35 سال یا بیشتر سن دارند
• از وضعیت اقتصادی و اجتماعی پایینی برخوردار هستند
• سیگار کشیدن در دوران بارداری
• شرایط پزشکی خاصی مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی دارند
• حاملگی های چند قلو مانند سه قلو یا چهار قلو
• از دست دادن بارداری قبلی داشته اند

این بدان معنا نیست که هر فردی با سن بالاتر در معرض خطر بیشتری برای مرده زایی قرار دارد. بلکه به این معناست که به طور کلی به عنوان یک گروه، در مقایسه با مادران زیر 35 سال، مرده‌زایی بین مادران در سنین بالاتر بیشتر اتفاق می‌افتد. تفاوت در عواملی مانند سلامت مادر، درآمد، دسترسی به مراقبت های بهداشتی با کیفیت، استرس، منابع حمایتی اجتماعی و عاطفی و عوامل فرهنگی ممکن است چگونگی ارتباط این عوامل با مرده زایی را توضیح دهد. تحقیقات بیشتری برای تعیین علت اصلی مرده زایی در این جمعیت ها مورد نیاز است. این فاکتورها همچنین با سایر پیامدهای بد بارداری مانند زایمان زودرس مرتبط هستند.

تفاوت بین مرده زایی(Stillbirth) و سقط جنین  (Miscarriage) چیست؟

مانند مرده زایی، سقط جنین نیز نوعی از دست دادن بارداری است. با این حال، در حالی که مرده زایی از دست دادن نوزاد پس از 20 هفته بارداری است، سقط جنین قبل از هفته بیستم اتفاق می افتد.

چه چیزی باعث مرده زایی می شود؟

علت مرده زایی نه تنها برای تیم پزشکی شما شامل پزشک زنان و متخصص ژنتیک، بلکه برای والدین برای کمک به روند سوگواری حیاتی است. علت همیشه مشخص نیست (یک سوم از مرده زایی ها را نمی توان توضیح داد)، اما محتمل ترین علل عبارتند از:

• مشکلات جفت و/یا بند ناف: جفت شما عضوی است که در دوران بارداری رحم شما را از داخل می پوشاند. از طریق آن و بند ناف، جنین خون، اکسیژن و مواد مغذی دریافت می کند. هر گونه مشکل در جفت یا بند ناف شما ممکن است در رشد جنین شما اختلال ایجاد کند.
• پره اکلامپسی: پره اکلامپسی فشار خون بالا و تورم است که اغلب در اواخر بارداری اتفاق می افتد. اگر دچار پره اکلامپسی هستید، دو برابر بیشتر در معرض خطر جدا شدن جفت یا مرده زایی قرار دارید.
• لوپوس: مادری که مبتلا به لوپوس است در خطر مرده زایی است.
• اختلالات لخته شدن: مادری که دارای اختلال انعقاد خون مانند هموفیلی است در معرض خطر بالایی است.
• شرایط پزشکی مادر: بیماری های دیگر گاهی اوقات می توانند باعث مرده زایی شوند. این لیست شامل دیابت، بیماری قلبی، بیماری تیروئید یا عفونت ویروسی یا باکتریایی است.
• انتخاب های سبک زندگی: اگر سبک زندگی شما شامل نوشیدن الکل، استفاده از مواد مخدر تفریحی و/یا سیگار کشیدن باشد، احتمال مرده زایی بیشتر است.
• نقائص هنگام تولد: یک یا چند نقص مادرزادی علت حدود 25 درصد مرده زایی ها هستند. نقایص مادرزادی به ندرت بدون معاینه کامل نوزاد، از جمله کالبد شکافی (معاینه داخلی بدن نوزاد) کشف می شود.
• عفونت: عفونت بین هفته 24 تا 27 می تواند باعث مرگ جنین شود. معمولا، این یک عفونت باکتریایی است که از واژن شما به رحم می رسد. باکتری های رایج عبارتند از استرپتوکوک گروه B، coli، کلبسیلا، انتروکوک، هموفیلوس آنفولانزا، کلامیدیا و مایکوپلاسما یا اورهاپلاسما. مشکلات اضافی شامل سرخجه، آنفولانزا، تبخال، بیماری لایم و مالاریا و غیره است. برخی از عفونت ها تا زمانی که عوارض جدی ایجاد نمی شود، مورد توجه قرار نمی گیرند.
• ضربه: ضربه هایی مانند تصادف با ماشین می تواند منجر به مرده زایی شود.
• کلستاز داخل کبدی حاملگی (ICP): همچنین به عنوان کلستاز مامایی شناخته می شود، این یک اختلال کبدی است که شامل خارش شدید در بدن هم هست.

عوامل ژنتیکی در مرده زایی

حدود 15 تا 25 درصد مرده‌زایی‌ها عمدتاً توسط عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شوند. 2 تا 20 درصد از نوزادان مرده دارای ناهنجاری‌های کروموزومی هستند. مرده زایی همچنین می تواند توسط جهش های تک ژنی ایجاد شود.

برای شناسایی این ناهنجاری‌های کروموزومی، بافت ایده‌آل باید قبل از زایمان با آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی تهیه شود.

همه مرده زایی ها باید توسط یک متخصص ژنتیک مورد بررسی قرار گیرند و در صورت امکان برای تشخیص تحت کالبد شکافی قرار گیرند. تمام این بررسی ها مدیریت بارداری بعدی شما را تغییر میدهد تا دوباره مرده زایی اتفاق نیافتد.

تصویربرداری از کل بدن با سونوگرافی، MRI یا رادیوگرافی ساده نیز می تواند مفید باشد. بافت جنین باید برای مطالعات ژنتیکی حفظ شود و به کلینیک ژنتیک تحویل داده شود. با در دسترس تر قرار گرفتن آزمایشات ژنتیکی بر پایه توالی‌یابی ژن ها همچون توالی یابی کل اگزوم (WES) و توالی یابی کل ژنوم (WGS) و تکنیک های بر پایه Array، امکان شناسایی جهش های ژنتیکی که باعث مرگ جنین شده است امکان پذیر شده است. از دیگر ژن هایی که مهم هستند، ژن هایی می باشند که عملکرد طبیعی جفت را مختل می کنند. شناسایی علل اصلی ژنتیکی مرده زایی به طور فزاینده ای مورد توجه پزشکان و خانواده ها قرار گرفته است. جهش ها در ژن های مرتبط با اختلالات رشدی شناخته شده در قلب، کلیه، مغز و اسکلت و همچنین اختلالات رشدی چند سیستمی بودند.

آیا مرده زایی باعث ناباروری می شود؟

خیر. مرده زایی باعث ناباروری نمی شود و نشان دهنده وجود مشکلی در آن نیست.

چگونه می توانم بفهمم چه چیزی باعث مرده زایی من شده است؟

برای کشف علت، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما یک یا چند مورد از آزمایش های زیر را انجام می دهد:

• آزمایشات خون: آزمایش خون نشان می دهد که آیا پره اکلامپسی، کلستاز زایمان یا دیابت دارید.
• معاینه بند ناف، غشاها و جفت: این بافت ها به جنین شما متصل می شوند. یک ناهنجاری می تواند مانع از دریافت اکسیژن، خون و مواد مغذی توسط کودک شما شود.
• آزمایشات برای عفونت: ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی نمونه ای از ادرار، خون یا سلول های واژن یا دهانه رحم شما را برای آزمایش عفونت می گیرند.
• تست عملکرد تیروئید: این آزمایش مشخص می کند که آیا مشکلی در غده تیروئید شما وجود دارد یا خیر.
• آزمایشات ژنتیکی: ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما نمونه‌ای از بند ناف می‌گیرد تا تشخیص دهد که آیا کودک شما دارای مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون است یا خیر.

بعد از مرگ نوزاد مرده چه اتفاقی می افتد؟

اگر نوزادتان قبل از زایمان از دنیا رفت، سه گزینه دارید:

• زایمان القایی
• زایمان طبیعی
• سزارین

زایمان القایی: ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی زایمان القایی را به عنوان بهترین گزینه پس از مرده زایی توصیه می کنند. اگر مادر:

• پره اکلامپسی شدید (فشار خون بالا) دارد
• عفونت جدی دارد
• کیسه آب (کیسه آب اطراف کودک) شکسته است
• هر گونه اختلال انعقادی دارد

زایمان با استفاده از داروهایی که به یکی از این پنج راه القا می شود:

• یک قرص در واژن شما وارد می شود
• یک ژل به واژن شما وارد می شود
• یک قرص بلعیده شده
• قطره ای در رگ
• یک لامپ فولی بالون مکانیکی که دهانه رحم را گشاد می کند

زایمان طبیعی: انتظار برای تولد طبیعی یک گزینه است، اما با گذشت زمان، وضعیت کودک شما ممکن است در رحم بدتر شود. نوزاد ممکن است متفاوت از آنچه شما انتظار دارید به نظر برسد. این وخامت همچنین تعیین علت مرگ را دشوارتر می کند.

سزارین: سزارین توصیه نمی شود زیرا به اندازه زایمان طبیعی یا زایمان القایی ایمن نیست.

آیا می توانم بعد از به دنیا آوردن نوزاد مرده باردار شوم؟

بله. اکثر زنانی که نوزادان مرده به دنیا می آورند، حاملگی و زایمان طبیعی دارند. اگر مرده زایی ناشی از نقص مادرزادی یا مشکل بند ناف باشد، احتمال مرده زایی دیگر اندک است. اگر علت بیماری مادر یا یک اختلال ژنتیکی باشد، خطر تا حدودی بیشتر است. احتمال اینکه بارداری بعدی یک زن منجر به مرده زایی شود حدود 3 درصد است که به این معنی است که اکثر حاملگی های پس از مرده زایی باعث تولد نوزادان سالم می شوند.

چه مدت بعد از مرده زایی باید دوباره باردار شوم؟

در مورد زمان بارداری بعدی خود با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی و پزشک زنان خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که آمادگی جسمانی لازم را برای شروع بارداری جدید دارید. برخی از پزشکان توصیه می کنند قبل از تلاش برای باردار شدن، مدت زمان مشخصی (از شش ماه تا یک سال) صبر کنید. برخی از مطالعات نشان داده اند که زنانی که حداقل یک سال صبر می کنند تا باردار شوند، ممکن است در دوران بارداری بعدی افسردگی و اضطراب کمتری داشته باشند. آمارها نشان می دهد که حدود 60 درصد از زوج ها تا شش ماه پس از زایمان نوزاد مرده باردار می شوند و 30 درصد دیگر تا 12 ماه طول می کشد.

یادداشتی از کلینیک و آزمایشگاه ساواژنوم

مرده زایی می تواند برای یک مادر ویرانگر باشد. این می تواند برای مادر، پدر، فرزندان والدین، پدربزرگ و مادربزرگ و سایر اعضای خانواده و دوستان نیز افسرده کننده باشد. وقتی مرده زایی بدون دلیل مشخصی اتفاق می افتد، فرآیند سوگواری می تواند حتی بدتر شود. در صورت نیاز به کمک به متخصصان سلامت روان مراجعه داشته باشید.

بخش مهمی از مراقبت هایی که از خانواده های با از دست دادن بارداری وجود دارد بررسی دقیق علت مرده زایی و پشتیبانی از والدین است. این پشتیبانی اغلب از زمان از دست دادن تا بارداری بعدی و بعد از آن ادامه می یابد. مدل پشتیبانی  تیم هماهنگ و جامع ما به شما این امکان را می دهد که این خدمات را به بهترین نحو دریافت کنید.

پیش، در طول و بعد از بارداری با متخصص زنان و ژنتیک خود در تماس باشید. نگرانی های خود را به اشتراک بگذارید و سوال بپرسید. تمام تلاش خود را برای جلوگیری از عوامل خطر زا مانند سیگار کشیدن و الکل انجام دهید. همچنین، به یاد داشته باشید که اگر سابقه مرده زایی دارید، می توانید دوباره باردار شوید.