میمون برهنه: علم نشان می دهد که چگونه انسان ها موهای بدن خود را از دست دادند
در دنیای پستانداران، پرموها، کم موها و بی موها وجود دارند. اما این که چرا خلقت برخی از آن ها چنین است یک راز باقی مانده است.
در یک مطالعه جدید که 62 DNA حیوان را مقایسه کرد، محققان دریافتند که در حالی که به نظر میرسد انسانها دارای ژنهای یک پوشش کامل از موهای بدن هستند، تکامل ما این DNA را غیرفعال کرده است. همین اتفاق حداقل 9 بار در پستانداران رخ داده است، از جمله در اجداد کرگدن ها، موش های صحرایی خال برهنه و دلفین ها.
به گفته تیم تحقیقاتی، این اولین رویکرد در نوع خود که برای اطمینان از یافتهها استفاده میشود، ممکن است در آینده به روشهای بسیار بیشتری مفید باشد و مناطق ژنتیکی درگیر در پیشگیری از سرطان و طول عمر را تعریف کند.
ناتان کلارک، متخصص ژنتیک انسانی در دانشگاه یوتا، گفت: “ما رویکرد خلاقانه استفاده از تنوع زیستی برای یادگیری درباره ژنتیک خود را اتخاذ کردهایم. این به ما کمک می کند تا مناطقی از ژنوم خود را مشخص کنیم که در آشکار کردن رازهای مهم راه را به ما نشان می دهد.”
در حالی که مو در گونه های مختلف، مانند خز نرم گربه یا موی زبر میمون، متفاوت از هم به نظر می رسد، بی مویی نیز متفاوت است. انسان ها البته روی سرشان مو دارند، اما روی بدنشان بسیار پراکنده تر. از دیگر حیواناتی که نشانه هایی از مو دارند، فیل ها، خوک ها و ماهی های دریایی هستند. بدون آن موهای متراکم، فیل ها در آب و هوای گرم راحت تر خنک می شوند و ماهی های دریایی در آب می چرخند. پستانداران بدون مو که محققان مورد مطالعه قرار دادند دارای جهش در بسیاری از ژنهای مشابه بودند، از جمله ژنهایی که رشد مو را تسهیل میکنند. این ها شامل ژنهایی هستند که کراتین و سایر عناصری را که ساقه مو را میسازند و رشد مو را تشویق میکنند، کد میکنند. غربالگری همچنین ژنهایی را بدون نقش مشخص در رشد مو کشف کرد – یافتههایی که به مجموعه جدیدی از ژنها اشاره میکنند که میتوانند در رشد مو نقش داشته باشند.
کلارک در یک خبر دانشگاهی گفت: “تعداد زیادی از ژن ها وجود دارد که ما چیز زیادی در مورد آن ها نمی دانیم. ما فکر می کنیم که آنها می توانند در رشد و نگهداری مو نقش داشته باشند”.
دانشمندان برای درک ریزش مو، ژنهایی را در حیوانات بدون مو جستجو کردند که سریعتر از ژنهای موجود در حیوانات پرمو تکامل پیدا کردند.
کلارک افزود: “از آن جایی که حیوانات تحت فشار تکاملی برای ریزش مو هستند، ژنهای کدکننده مو از اهمیت کمتری برخوردار میشوند. “به همین دلیل است که آن ها سرعت تغییرات ژنتیکی را که توسط انتخاب طبیعی مجاز است را افزایش می دهند. برخی تغییرات ژنتیکی ممکن است مسئول ریزش مو باشند. برخی دیگر ممکن است پس از توقف رشد مو آسیب جانبی داشته باشند”.
برای انجام جستجوی خود، محققان روش های محاسباتی را توسعه دادند که می توانست صدها منطقه از ژنوم را به طور همزمان با هم مقایسه کند. آن ها بیش از 19000 ژن و 343000 منطقه را در ده ها گونه پستاندار بررسی کردند. آن ها مناطق ژنی را که مسئول تکامل سایر صفات خاص گونهها، مانند سازگاری با آبزیان هستند، کاهش دادند.
این تیم ژن های شناخته شده مو را شناسایی کردند و نشان دناد که این رویکرد کارآمد است. این همچنین نشان میدهد که ژنهای اضافی شناساییشده میتوانند به همان اندازه برای داشتن مو یا نداشتن آن مهم باشند. محققان اکنون از همین رویکرد برای تعریف مناطق ژنی درگیر در پیشگیری از سرطان، افزایش طول عمر و درک سایر شرایط سلامت فردی استفاده می کنند.
کلارک گفت: “این راهی برای تعیین مکانیسمهای ژنتیکی جهانی است که در زمینه ویژگیهای مختلف وجود دارد”.
این تحقیق در نهایت می تواند منجر به راه های جدیدی برای بازیابی موها پس از طاسی، شیمی درمانی یا در افراد مبتلا به اختلالاتی شود که باعث ریزش مو می شوند. این یافته ها اخیرا در مجله eLife منتشر شده است.
منبع: دانشگاه یوتا، انتشار خبری، 4 ژانویه 2023
ساوا مگ
مجله تخصصی ژنتیک